VITALITEIT IS BESMETTELIJK!
6 november 2024
Vanuit mijn werk ben ik altijd op zoek naar een optimale match tussen de doelen van de organisatie en de kracht en vitaliteit van mensen. Vitaliteit van mensen bestaat voor mij uit energie, veerkracht en intrinsieke motivatie.
De afgelopen jaren heb ik veel medewerkers en teams gezien in mijn werk als HR adviseur en A&O psycholoog. Bij het ene team kom je binnen en er is energie, onderlinge verbinding en er worden mooie resultaten behaald. Maar soms voel je in een team de energie wegstromen en worden er maar geen doelen bereikt. De vitaliteit lijkt besmettelijk.
Brandjes blussen
Vanuit de HR afdeling hield ik mij vooral bezig met functiebeschrijvingen, reorganisaties en medewerkers die niet meer goed functioneren. Ik heb het als een grote valkuil ervaren om vooral bezig te zijn met wat niet functioneert. Te vaak kwamen we in actie als het echt urgent werd dus als iemand al ziek was of niet meer functioneerde. Zonde want dan is het vooral brandjes blussen en kost het veel tijd om alles op te ruimen terwijl je in een eerder stadium echt meer had kunnen betekenen.
In gesprek
Preventief zijn en continu in gesprek zijn met je mensen is daarom voor mij essentieel. Wat mij opviel als HR adviseur is dat mensen vaak lang blijven zitten op functies die niet meer passen. Bijvoorbeeld omdat de context verandert door de zorg voor een zieke ouder of het krijgen van kinderen. Of functies zijn in de tijd zo veranderd dat het niet meer past. Er zijn ook veel medewerkers die blijven zitten vanuit angst voor verandering of het opgeven van financiële zekerheid.
Deze processen gaan vaak langzaam en geleidelijk maar het leidt uiteindelijk tot demotivatie en op lange termijn disfunctioneren of verzuim. Dat gaat ten koste van de vitaliteit van individuen maar straalt ook uit naar de rest van de organisatie.
Vitaliteit is een belangrijk sleutelwoord
We praten binnen organisaties en HR vaak in bedrijfsmatige taal over medewerkers en functies maar uiteindelijk gaat het over mensen. Mensen met een eigen persoonlijkheid, verhaal, context en ontwikkeling. De aandacht voor vitaliteit van mensen is voor mij daarom onlosmakelijk verbonden met het functioneren van medewerkers in de organisatie.
Vitaliteit van medewerkers is nu belangrijker dan ooit. Vroeger deden medewerkers jarenlang één functie bij dezelfde werkgever. Eens per 5/10 jaar was er een reorganisatie. De afgelopen jaren zag ik dit veranderen. Reorganisaties, fusies volgden elkaar sneller op. De emotionele impact van reorganisaties en ontslag op mensen en collega’s is vaak groot. Het levert stress op, een deuk in zelfvertrouwen en soms een beschadiging van onderling vertrouwen.
Als je een reorganisatie kan voorkomen en je werkt aan continue mobiliteit en vitaliteit in je organisatie zijn de effecten vaak een stuk positiever. Je bent preventief en hebt een visie op de toekomst. Geen brandjes blussen en puin ruimen maar positief perspectief maken geeft natuurlijk veel meer energie.
Hoe creër je vitale mensen, teams en organisaties
Vitaliteit begint bij het individu maar is niet los te koppelen van je team of organisatie. Vitaliteit vraagt ten eerste om zelfonderzoek. Voor iedereen betekent het iets anders.
Inzicht in:
- Wie ben ik?
- Wat zijn mijn drijfveren en waarden?
- Hoe gaat het fysiek en mentaal met mij?
- Hoe is mijn balans werk/privé?
- In welke omgeving voel ik mij goed en waar niet?
- Hoe ga ik met stresssituaties om (copingstijlen)?
- Hoe verhoud ik mij tot anderen?
Als je inzicht hebt in jezelf kun je een route uitstippelen en een concreet plan maken voor je eigen vitaliteit.
Investeren in vitaliteit en duurzame inzetbaarheid is dus van groot belang!
Om een organisatie wendbaar te maken is het belangrijk om mensen te stimuleren en inspireren om mee te bewegen vanuit hun eigen kracht en ontwikkeling. Nadenken over eigen mogelijkheden en motivatie om daarna concrete acties te ondernemen en de vitaliteit te vergroten.
Ik vind het mooi een rol te spelen om mensen weerbaar, veerkrachtig en vitaler te maken. Want als mensen zich vitaler voelen gaan ze daarmee hun team en organisatie besmetten!
- Henrike de Jong, Arbeids- en organisatiepsycholoog